Skąd się wzięło słowo “robot”?

Etymologia słów bywa zaskakująca. Dla przykładu, Ameryka zawdzięcza swoją nazwę włoskiemu odkrywcy i kartografowi, Amerigo Vespucciemu, który owej Ameryki wcale nie odkrył. Poczodzenie słowa robot jest również nieoczywiste, stąd też chcielibyśmy Wam przybliżyć ten temat.

Jest rok 1920 – automatyzacja procesów produkcji jest ideą równie obcą, jak loty w kosmos, czy noszenie ze sobą telefonu, który mieści się w kieszeni spodni. Czeski dramatopisarz, Karel Čapek, wprowadza słowo robot do swojej najnowszej sztuki – Rossumovi Univerzální Roboti, co przekłada się na Uniwersalne Roboty Rossuma. Słowo robot funkcjonowało już wtedy w języku czeskim i oznaczało pracę przymusową.

Roboty występujące w sztuce w niczym nie przypominały obecnych robotów przesyłowych, złożonych ze stali i poliwęglanów, opisanych tysiącami linijek kodu. Roboty w sztuce Čapka były wykonywane jako pseudo-organiczne komponenty z substancji przypominającej protoplazmę, aby następnie zostać zmontowane w coś na kształt humanoida.

Pomimo różnic w formie, sztuka ta ma kilka wyraźnych podobieństw do współczesnego społeczeństwa. Biologiczne roboty, które powstawały w fabrykach, czyniły produkcję dóbr tańszą, czym stanowiły istotny trybik w całej gospodarce. Jednakże wraz z rozwojem fabuły, roboty sprzeciwiły się swojej ułomnej roli w społeczeństwie, wszczynając rewolucję i dając szansę na poukładanie społeczeństwa na nowo.

Schemat ten powtarzany był wielokrotnie – wystarczy wymienić chociażby Terminatora, Battlestar Galactica czy Robopocalypse. Co jest niepokojące, to fakt iż dziś używamy robotów w ten sam sposób, jak w sztuce Čapka, a sztuczna inteligencja zyskuje niebezpiecznie szerokie kompetencje. Czyżby czekała nas podobna rewolucja?

Android

Gdy po raz pierwszy użyto słowa robot, odnosiło się ono do stworzeń, które swoimi cechami naśladowały ludzi. Obecnie to szerokie pojęcie charakteryzuje praktycznie każdy przejaw automatyzacji. Termin android w robotyce, odnosi się do robota, który próbuje naśladować formę ludzką. Sięgając po przykład do mainstreamu – w uniwersum Gwiezdnych Wojen R2-D2 jest robotem, podczas gdy C-3P0 jest androidem.

Dziwnym zbiegiem okoliczności, pomimo istnienia androidów w różnej postaci, termin ten określa przede wszystkim niezwykle popularny system operacyjny dla urządzeń mobilnych. Prawdopodobnie nazwa ta miała przywodzić na myśl robotycznego asystenta, który chociażby przypomni nam o spotkaniach, gdy go o to zapytamy.

Automaton

Zanim świat uświadomił sobie istnienie i znaczenie słów robot i android, zmyślni wynalazcy próbowali stworzyć konstrukcje mechaniczne, które naśladowałyby zachowanie ludzi bądź zwierząt – automatony. Do tej grupy moglibyśmy zaliczyć zegar z kukułką, oraz inne, rzadsze mechanizmy, które były w stanie pisać lub rysować.

Najsłynniejszym z automatonów był Mechaniczny Turek. Konstrukcja ta, stworzona przez węgierskiego wynalazcę Wolfganga von Kempelena, debiutowała w 1770 roku na austriackim dworze. Maszyna ta była pierwszym mechanicznym szachistą zdolnym rozegrać partię, a tym bardziej pierwszą nieorganiczną konstrukcją, która z powodzeniem radziła sobie z ludzkimi przeciwnikami.

Sęk w tym, że Mechaniczny Turek był jedynie fasadą. Za grę nie był odpowiedzialny autonomiczny mechanizm, a niewielkiego wzrostu mistrz szachowy, który zamknięty wewnątrz szafy sterował ruchami mechanicznej kukły. Zanim jednak ktoś się zorientował na czym polegała zmyłka, Turek przez 70 lat ograł rzeszę osób – w tym Benjamina Franklina i Napoleona Bonaparte.

Interesującym wydaje się być fakt, że obecnie hasło Mechanical Turk w pierwszej kolejności linkuje do jednej z usług Amazon. Dzięki niej można zlecić ludzkiej załodze wykonanie zadania, z którymi koputery nie są jeszcze w stanie sobie poradzić. Jak w przypadku Mechnicznego Turka, użytkownik widzi zautomatyzowaną fasadę, a za wszystkim na końcu stoi człowiek. I oby tak pozostało.

Źródło: roboticstrends.com